Mikropoświadczenia – czym są i dlaczego warto je zdobywać?
Zgodnie z definicją przyjętą przez Radę Unii Europejskiej, mikropoświadczenia to oficjalne potwierdzenie efektów uczenia się osiągniętych w wyniku krótkich form edukacyjnych. Oceniane są one na podstawie jasno określonych i przejrzystych kryteriów. Ich celem jest dostarczenie konkretnej wiedzy, umiejętności i kompetencji odpowiadających na potrzeby rynku pracy, a także rozwój osobisty, społeczny i kulturowy.
Koncepcja mikropoświadczeń, jako formy potwierdzania efektów uczenia się osiągniętych w ramach krótkiego doświadczenia edukacyjnego, upowszechnia się w kontekście uczenia się przez całe życie. Ma ona w założeniach stanowić odpowiedź na dynamiczne zmiany na rynku pracy, wymagające bardziej elastycznego podejścia do zdobywania i potwierdzania nowych kompetencji. Szkolnictwo wyższe jest jednym z kluczowych interesariuszy tego procesu, a jego gotowość do wdrożenia mikropoświadczeń ważnym warunkiem ich upowszechnienia.
Mikropoświadczenia należą do osoby uczącej się – można je udostępniać, przenosić, a także łączyć w większe zestawy certyfikujące szeroki zakres umiejętności. Stanowią dowód nie tylko na formalne kształcenie w szkołach, na uczelniach czy kursach, ale również na efekty samodzielnej nauki. Dzięki nim można wyróżnić się na rynku pracy, zwiększając swoją konkurencyjność, a także znaleźć dodatkową motywację do nieustannego rozwoju.
Mikropoświadczenia są wydawane przez uczelnie, szkoły, organizacje pozarządowe, firmy oraz renomowane instytucje, zawsze w oparciu o transparentne kryteria oceny.
Ówczesne Ministerstwo Edukacji i Nauki (obecne rozdzielone na Ministerstwo Edukacji Narodowej i Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego) opracowało wytyczne dotyczące stosowania mikropoświadczeń w systemie szkolnictwa wyższego i nauki. Dokument ten wskazuje, że obecne przepisy prawne nie stanowią przeszkody w organizowaniu kursów prowadzących do uzyskania mikropoświadczeń zgodnych z europejskimi standardami. Jego celem jest ułatwienie ich wdrażania, wspieranie samodzielnego uczenia się oraz potwierdzanie zdobytych kompetencji w sposób uznawany na rynku pracy.
System mikropoświadczeń na UW
Na Uniwersytecie Warszawskim trwają prace nad określeniem zasad funkcjonowania mikropoświadczeń. Obejmują one m.in. opracowanie rekomendacji dotyczących ich wdrażania, ustalenie odpowiednich procedur oraz stworzenie metodycznych i systemowych założeń certyfikacji krótkich form dydaktycznych. Inicjatywa ta ma na celu rozwój elastycznych ścieżek kształcenia, wspierających ideę uczenia się przez całe życie (LLL).
Z tego powodu został powołany, przez ówczesnego Prorektora ds. studentów i jakości kształcenia dr. hab. prof. ucz. Sławomira Żółtka, zespół roboczy ds. mikropoświadczeń, który był koordynowany przez mgr Jolantę Urbanik. Zwieńczeniem prac zespołu jest raport pt.: “System mikropoświadczeń na Uniwersytecie Warszawskim”. Zawarte są w nim m.in. informacje dotyczące genezy mikropoświadczeń, regulacji dotyczących krótkich form kształcenia prowadzących do nadania mikropoświadczenia, jak również warunków skutecznej implementacji takich certyfikatów. Istotną część raportu stanowią rekomendacje, których realizacja pozwoli na stworzenie na Uniwersytecie Warszawskim adekwatnego do potrzeb systemu mikropoświadczeń.
Ponadto, w celu lepszego zrozumienia potrzeb edukacyjnych przyszłych uczestników kursów kończących się uzyskaniem mikropoświadczenia zgodnego ze standardami europejskimi, opracowano i udostępniono ankiety skierowane do interesariuszy z otoczenia społeczno-gospodarczego Uniwersytetu Warszawskiego, kierowników jednostek dydaktycznych UW oraz studentek i studentów UW. Ich wyniki wraz z opracowaniem są częścią stworzonego raportu.
Mikropoświadczenia są także przedmiotem działań podejmowanych w ramach Sojuszu 4EU+. Założenia włączenia mikropoświadczeń do oferty dydaktycznej Sojuszu przedstawiono w dokumencie “4EU+ Position on Micro-Credentials”.
Więcej informacji o wdrożeniu mikropoświadczeń w Sojuszu
Indywidualne rachunki szkoleniowe – wsparcie dla uczenia się przez całe życie
Rada Unii Europejskiej wydała zalecenie dotyczące indywidualnych rachunków szkoleniowych, którego celem jest ułatwienie osobom dorosłym w wieku produkcyjnym dostępu do szkoleń podnoszących i aktualizujących ich kompetencje. Inicjatywa ta ma na celu zmniejszenie luki kwalifikacyjnej na rynku pracy oraz realizację strategii UE na rzecz konkurencyjnej gospodarki opartej na pełnym zatrudnieniu i postępie społecznym.
Zalecenie kładzie szczególny nacisk na umożliwienie wszystkim osobom dorosłym uczestnictwa w szkoleniach – niezależnie od ich sytuacji zawodowej czy statusu zatrudnienia. Kluczowym elementem jest także zwiększenie motywacji do podnoszenia kwalifikacji i rozwijania umiejętności dostosowanych do zmieniających się warunków rynkowych.
Państwa członkowskie UE są zachęcane do rozważenia wprowadzenia indywidualnych rachunków szkoleniowych, które pozwoliłyby osobom dorosłym gromadzić i wykorzystywać środki na kwalifikujące się szkolenia. Rachunki te umożliwiałyby elastyczne korzystanie z kursów w dowolnym momencie kariery zawodowej, zapewniałyby dostęp do poradnictwa i walidacji kompetencji oraz mogłyby być finansowane z różnych źródeł, takich jak środki publiczne, pracodawcy czy fundusze partnerów społecznych.
Efektywne wdrożenie systemu indywidualnych rachunków szkoleniowych wymaga odpowiedniego finansowania. Środki na ten cel mogą pochodzić zarówno z krajowych budżetów, jak i z funduszy Unii Europejskiej, takich jak: Europejski Fundusz Społeczny Plus, Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Fundusz na Rzecz Sprawiedliwej Transformacji, Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (Next Generation EU) i Instrument Wsparcia Technicznego.
Wdrożenie indywidualnych rachunków szkoleniowych mogłoby znacząco przyczynić się do upowszechnienia idei uczenia się przez całe życie, zwiększając elastyczność kształcenia oraz poprawiając konkurencyjność europejskiego rynku pracy.
Kontakt w sprawie mikropoświadczeń: jolanta.urbanik@adm.uw.edu.pl